مضمون توقیع را با تشرفات چگونه معنى کنیم؟

در زمان غیبت کبرى عدّه کثیرى از افراد به خدمت حضرت مهدى(ع) رسیده‏اند که گروه فراوانى از علماء بزرگ و یا صلحا و نیکان بودند. این ملاقات‏ها در زمان‏هاى مختلف و در اماکن و بلاد متفاوت رخ داده است. جهات و أسباب این تشرفات متفاوت و مختلف بوده است. در اینجا پرسشى پیش مى‏آید "مضمون توقیع را چگونه معنى کنیم"؟ ‏

لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید

صدها بلکه هزاران انسان مضطر و یا مؤمن به خدمت حضرت رسیدند و گاهى هم این ملاقات‏ها نقل گردیده و دیگران مطلع شده‏اند. آیا این ملاقات‏ها با توقیعى که از طرف ناحیه مقدسه صادر گردیده و به‏وسیله نایب چهارم جناب على بن محمد سمرى(صیمرى) اعلان گردیده، منافات ندارد؟
ابتدا مى‏پردازیم به متن توقیع که در کتاب منتخب الأثر از کتاب غیبت شیخ طوسى نقل‏نموده که على بن‏محمد سمرى قبل از وفات‏خود این‏توقیع را براى‏مردم‏قرائت نمود: بَسْمِ اللَّهِ الرّحمنِ الرَّحیمِ یا علیُ بنُ محمد السَّمَری‏ اعْظَم اللَّهُ أجرَ اخوانِک فیکَ فَانّکَ مَیِّتُ ما بینَک وَبَینَ ستةِ أیامٍ فَاجْمَعْ أمرَکَ وَلا تُوصِ الى‏ أحدٍ فَیَقُومَ مَقامَکَ بَعْدَ وَفاتِک فَقَد وَقَعَتِ الْغَیبَةُ التَّامَة فَلا ظُهُورَ الَّا بَعْدَ اذنِ اللَّهِ... سَیأتی‏ لِشیعتی‏ مَنْ یدّعی‏ الْمُشاهِدةَ قَبْلَ خُروجِ السُّفیانی‏ وَالصَّیحَة وَهُو کَذابٌّ مفترٍ. منتخب الأثر، ص 400
بنام خداوند بخشنده مهربان اى على بن محمد سمرى خداوند اجر و پاداش دوستان و برادرانت را بیفزاید، شما در شش روز آینده فوت خواهى کرد کار خود را مرتّب کن و به‏عنوان نایب خاص و جانشینى خود، کسى را معرفى نکن، غیبت کبرى شروع مى‏شود و هر زمان که خداوند اراده کند، ظهور خواهم کرد... عدّه‏اى پیش از خروج سفیانى و صیحه آسمانى، ادعاى مشاهده و ملاقات من را خواهند نمود که این‏ها دروغگو خواهند بود.

ملاحظه مى‏کنید که در ذیل این نامه، آمده هر کس در زمان غیبت کبرى و قبل از خروج سفیانى و صیحه آسمانى که هر دو از علائم ظهور حضرت است، ادعاى ملاقات نماید، او دروغگو و حقه باز است و لذا باید دید که این جمله را با آن همه حکایات فراوان چگونه باید توجیه کرد.
در پاسخ به اشکال فوق مى‏گوئیم اولًا این روایت نمى‏تواند با آن همه حکایات متواتره که ناقلین آنها از نیکان و مورد وثوق مى‏باشند، معارضه کند زیرا این اخبار متواتر قطعى است ولکن توقیع مذکور بر فرض صحّت سند، ظنى است، على الخصوص که مفاد آن هم مربوط به احکام شرعیه نیست.
ثانیاً تمام علماء شیعه اتفاق دارند که مشاهده و ملاقات با حضرت براى عدّه کثیرى اتفاق افتاده حتّى خود شیخ طوسى که ناقل توقیع است نیز وقوع شرفیابى را پذیرفته است.
ثالثاً با توجه به اعتراف تعداد کثیرى از اولیا و نیکان درباره تشرّف مى‏توان گفت که مراد از (کذّاب مفتر) عمومیت ندارد، بلکه حمل مى‏شود بر موردى که طرف، ادعاى نیابت و سفارت داشته باشد و شاهد بر این معنى این است که امام عصر(ع) خطاب به على بن محمد سمرى مى‏فرماید که کسى را به‏عنوان نیابت و سفارت مشخص نکند.
رابعاً امکان دارد جمله (کذّاب مفتر) را حمل کنیم بر ادعاى ملاقات اختیارى که هر وقت بخواهد مى‏تواند به خدمت حضرت برسد (که چنین قدرت و سمتى در غیبت کبرى به احدى داده نشده است).
خامساً، ازجمله (من یدعّی المشاهدة) استفاده کنیم و بگوئیم: کسانى را تکذیب کنید که ادعاى مشاهده دارند و در مقام تثبیت مقام و موقعیتى براى خود هستند.
پیروان مکتب اهل بیت(ع) و عاشقان حضرت مهدى(ع) باید اهل فکر و تعقّل و اندیشه باشند که ائمه پیروان خود را نسبت به این مطلب بسیار تحریص و ترغیب نموده‏اند، مبادا از فرط عشق و علاقه به حضرت مهدى، چشم بسته و فکر نکرده دنبال شخص فرصت طلبى حرکت کنیم و پس از مدت‏ها بفهمیم که خطا رفتیم و اشتباه کرده‏ایم.

ملاک و معیار را روش بزرگان و علماء قرار دهیم یعنى بنگریم که بزرگانى همچون آیات عظام حاج شیخ عبدالکریم حائرى و آقاى بروجردى و آقاى گلپایگانى و امام خمینى(ره) این انسان‏هاى شیفته و عاشق حضرت مهدى(ع) چگونه قدم برداشته‏اند، ما نیز به همان منوال حرکت کنیم.
على(ع) در نامه 31 نهج البلاغه به فرزندش امام حسن(ع) توصیه مى‏کند:
... وَالْأخْذُ بِما مَضى‏ عَلَیهِ الاوَّلون مِنْ آبائکَ، وَالصّالحُونَ مِنْ أهلِ بیتِکَ...
یکى از توصیه‏هاى حضرت على(ع) به فرزندش این است که: راهى را که صلحا و نیکوکاران قبل از تو رفته‏اند برو). آرى این نصیحت مولایمان امیر المؤمنین(ع) باید براى علاقه مندان حضرت مهدى(ع) مورد توجه قرار گیرد زیرا شیادان و شیاطین به اشکال مختلف از این شور و عشق مردم به حضرت مهدى سوء استفاده مى‏کنند و آنها را به بیراهه سوق مى‏دهند.
نکته قابل توجهى که باید به آن توجه نمود و از روایات فراوان نیز استفاده مى‏شود، این است که برنامه الهى و حکمت پروردگار در عصر حاضر براساس غیبت و مخفى بودن ولى اللَّه استوار شده و اگر در بعضى موارد چهره تابناک خود را نشان داده براساس مصلحت بوده و قبلًا اشاره کردیم که اینطور نیست هرکس خود را مهذّب نمود و صاحب تقوى و ورع شد به خدمت حضرت برسد بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که اگر به مسجد جمکران و یا مسجد سهله و یا عرفات و مشعر رفتیم، باید به خدمت حضرت برسیم. گاهى شاهد هستیم که گروهى با عبارت‏هاى نامناسبى حضرت را مخاطب قرار مى‏دهند که "مهدى آمدم... اما به من توجه نکردى!" ما باید به وظائف خودمان در زمان غیبت عمل کنیم و او خود مى داند که با ما چگونه برخورد کند. برگرفته از دوازده گفتار درباره حضرت مهدى(ع)، ص 87

تو بندگى چو گدایان به شرط مزد مکن                     که خواجه خود روش بنده پرورى داند

منبع: شبستان